Şikayetlerin ve belirtilerin olup olmadığına
bakılmaksızın, demir eksikliği tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır. Altta
yatan sebep bulunmalı ve demir depoları doldurulmalıdır. Aksi taktirde, organ
hasarları ve aneminin ilerleme riski mevcuttur. Konu ile ilgili Medigold Sultan
Hastanesinden İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Metin Kolak bilgi verdi.
”Dünya sağlık örgütünün tarifine göre anemi (kansızlık);
hemoglobin (Hb) değerinin 15 yaş üstü erkeklerde 13 gr/dl altında, 15 yaş
üstünde kadınlarda 12 gr/dl altında, gebelerde 11 gr/dl altında olması olarak
tanımlanır. Dünya nüfusunun yüzde 30’dan fazlası anemiktir ve bunların da
yarısının sebebi demir eksikliğine bağlıdır.
Belirtilere
dikkat!
Bazı hastaların şikayeti olmayabilir ancak
genellikle;
-
Halsizlik,
-
Güçsüzlük,
-
Nefes darlığı,
-
Kalp çarpıntısı,
-
Kalp hastalarında koroner yetmezlik
belirtileri oluşmasa, koroner yetmezlik şikayetlerinde artma,
-
Göğüs ağrısı,
-
Baş ağrısı,
-
Çabuk yorulma,
-
Depresyon,
-
Çocuklarda gelişme geriliği,
-
Huzursuz ayak sendromu,
-
Üşüme, ellerde ayaklarda soğukluk ve
karıncalanma,
-
Baş dönmesi, göz kararması, kulak
çınlaması,
-
Kadınlarda adet bozuklukları,
-
Renkte solukluk, cilt kuruması, saç
dökülmesi, tırnak bozuklukları gibi belirtiler de görülebilir.
-
Anemi olmadan demir eksikliği.
Bu
belirtilerin pek çoğu demir eksikliği olan fakat henüz anemi gelişmemiş olan
kişilerde de görülebilir. Bu kişilerde, demir tedavisi yapılarak ilerde anemi (kansızlık)
gelişmesi ve bu şikayetlerin oluşması önlenebilir.
Demir eksikliği nedenleri.
Demir
eksikliği veya demir eksikliği anemisi tedavisinden önce, özellikle erkeklerde
ve menopoz sonrası kadınlarda ve tüm hastalarda altta yatan sebep
araştırılmalıdır.
-
Yeni başlayan demir eksikliğinin mide-bağırsak
sisteminde yeni başlayan bir malignitenin (anserin-tümörün) belirtisi
olabileceği araştırılmalıdır.
-
Adet gören kadınlarda adet kanaması
sıklığı ve çokluğu,
-
Beslenme yetersizliği,
-
İdrar yolu taşları,
-
Hemoroidler,
-
Bağırsak polipleri, divertiküller
-
Mide ülserleri ve kanamalar,
-
Ülseratif kolit demir eksikliğinin başlıca
sebeplerindendir.
-
Tedaviler kişiye özel planlanır.
Tedavi her hastaya göre ayrı ayrı planlanır, her
hastanın tedavi şekli aynı olmaz. Öncelikle
altta yatan sebep bulunup tedavisi yapılır. Uygun olan içinde demir olan
ilaçlar uygulanır. Bu ilaçlar hastanın durumuna, anemi ve serum demiri
miktarına göre iki şekilde uygulanır. Ağızdan kullanılanlar; Tablet, şurup, damla
şeklinde. Enjeksiyon şeklinde
olanlar, damara serum ile uygulananlar kas içi enjeksiyonlardır. Eğer hastanın
klinik durumu gerektiriyorsa kan transfüzyonu yapılabilir. Beslenme şeklinin düzeltilmesi gerekir ayrıca asitli meyve suları ve C vitamini demir emilimini arttırır. Multivitaminler kalsiyum ve
antiasitler (Mide şurupları gibi) demir emilimini azaltır. Ağızdan alınan demir preparatları (ilaçları), büyük abdestin
rengini koyu kahve-siyah yapar, bazen ishal, bazen kabızlık, hazımsızlık
yapabilir, ağızda metalik tat olabilir. Bu durumlarda doktorunuz gerekli
önerilerde bulunup, önlemleri alır ve tedavinizin devamını sağlar. Uygun tedavi
ile kan seviyesi genellikle 4 ay içinde normale gelir. Kan seviyesi normale geldikten sonra da demir depolarının dolması
için tedavinin en az 3 ay daha devamı gerekir.
